2019 herdenking

Herdenking 2019

Laten we deze helden blijven herinneren. Indrukwekkende adoptieoverdracht monument liniecrossers Door Marie-José Mol – de Bont Weekblad 't Carillon, publicatiedatum 13 november 2019. Lage Zwaluwe – “Bedankt dat het verhaal van de liniecrossers levend wordt gehouden. Houd deze traditie in ere, zodat we deze mannen nooit zullen vergeten,” sprak staatssecretaris Paul Blokhuis tijdens de adoptieoverdracht van het liniecrossersmonument op vrijdag 8 november. Dit jaar stond de jaarlijkse overdracht van het monument aan de Ameroever in het teken van de 75-jarige bevrijding. Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers was er dan ook in geslaagd om een indrukwekkende herdenking te organiseren.

Herinneringsvaartocht Lage Zwaluwe – Sliedrecht De passagiers, bestonden uit: leerlingen, nabestaanden en genodigden Zij werden door bestuurslid Cock Hoevenaar van Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers door de Biebosch gegidst 

Klik op de foto hieronder voor méér foto´s van de overdracht

De liniecrossers, gewone mannen, vormden de schakel tussen bevrijd en bezet Nederland. ’s Nachts doorkruisten zij met gevaar voor eigen leven in kleine kano’s de onherbergzame Biesbosch. In een crosserstas vervoerden zij inlichtingen, medicijnen en soms ook personen. Ook de Britse generaal John Hackett wist zo een weg te vinden naar bevrijd gebied. Tussen november 1944 en 1945 hebben 21 liniecrossers 374 crossings gemaakt op twee routes: Werkendam - Drimmelen en Lage- Zwaluwe - Sliedrecht. Helaas hebben twee crossers de tochten niet overleefd: Arie van Driel en Kees van der Sande. Herinnering Om de herinnering aan deze dappere helden levend te houden, heeft basisschool De Grienden het liniecrossersmonument in 2011 geadopteerd, mede op initiatief van Martin Hoevenaar, zoon van liniecrosser Koos Hoevenaar. Elk jaar draagt groep 8 het monument over aan groep 7. Dit jaar gebeurde dat vanwege de 75-jarige bevrijding in aanwezigheid van staatssecretaris Paul Blokhuis. Ook locoburgemeester Jan-Willem Stoop die burgemeester Gert de Kok wegens ziekte verving en de Sliedrechtse burgemeester Van Hemmen waren aanwezig. Tweede Kamerlid John Kerstens was helaas afwezig. Onder grote belangstelling, waaronder familieleden van liniecrossers, heette Piet Meeuwissen, voorzitter van Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers, iedereen van harte welkom. Insuline Staatssecretaris Blokhuis sprak de leerlingen toe: “Wat geweldig dat jullie het afgelopen jaar goed voor het monument hebben gezorgd en straks mag de nieuwe groep dat doen. Ook in Sliedrecht gebeurt dat en wat leuk dat beide scholen elkaar straks ontmoeten.” “Met de bevrijding van Zuid-Nederland werd de Biesbosch de nieuwe frontlinie, een gebied waarin de Duitsers met scherp schoten. ’s Nachts en bij ontij waagden gewone burgers zich aan een levensgevaarlijk karwei. Ze maakten de overtocht en vervoerden medicijnen, inlichtingen en mensen. Onbekend is hoeveel mensen er uiteindelijk door hen gered zijn, maar ze brachten sowieso 6,5 miljoen eenheden insuline over voor diabetespatiënten. Deze mannen staken hun nek uit voor anderen. Zij zijn een voorbeeld voor ons allen. Bedankt dat het verhaal van de liniecrossers levend wordt gehouden. Houd deze traditie in ere, zodat we deze mannen nooit zullen vergeten,” besloot hij zijn toespraak. Vrijheid Ook locoburgemeester Jan-Willem Stoop stond stil bij de heldhaftige daden van de liniecrossers. “De liniecrossers legden in het pikdonker lange tochten af van 5 tot 13 km, tochten die minimaal 5 uur duurden. Laten we hun herinnering levend houden en herdenken wat zij hebben gedaan voor het landsbelang. Zij hebben destijds bijgedragen aan onze vrijheid nu. Een vrijheid die wij doorgeven aan nieuwe generaties.” Overdracht crosserstas René Luijten, directeur van Basisschool De Grienden vertelt over het liniecrossersproject: “We hebben de omgeving netjes gemaakt, verhalen gelezen, films gekeken, gewerkt met de griendwerktas en het allerbelangrijkste we vertellen het verhaal door. Vanmiddag ervaren de leerlingen van groep 8 tijdens de vaartocht een beetje wat de liniecrossers destijds deden.” Joshua en Rik van groep 8 overhandigen

vervolgens de crossingstas aan Sjors en Veerle uit groep 7. Vanaf nu zijn zij een jaar lang verantwoordelijk voor dit monument. Kranslegging Staatssecretaris Blokhuis legt samen met Denise en Dino een krans bij het standbeeld. Vervolgens leggen locoburgemeester Jan- Willem Stoop, burgemeester Van Hemmen, de heer Martin Hoevenaar en de leerlingen Siem en Timo een krans bij het monument. Bloemlegging Een voor een leggen de leerlingen rode bloemen op het monument die ze krijgen aangereikt van de bloemenmeisjes Fenna en Rosalie. De familieleden van de liniecrossers leggen allemaal een witte bloem neer, evenals de genodigden. Massaal leggen ook de overige aanwezigen een oranje bloem bij het monument. Tijdens de ceremonies speelt muziek-vereniging Determinato toepasselijke muziek.De Last post wordt gespeeld en aansluitend volgt een indrukwekkende minuut stilte. Het Wilhelmus wordt gezongen samen met shantykoor de Noorderklippers en tenslotte lezen Evi, Falco en Rosalie K een gedicht voor. De genodigden, nabestaanden en leerlingen van groep 8 maakten vervolgens met De Zilvermeeuw een herinneringsvaartocht naar Sliedrecht. De plaats waar de eerste crossing in de nacht van 7 op 8 november vertrok. Bij het monument in Sliedrecht vond eveneens een gezamenlijke herdenking en kranslegging plaats met burgemeester Van Hemmen, locoburgemeester Stoop, leerlingen van de basisscholen De Grienden en Henri Dunant en nabestaanden 

Genodigden op het boven- en benedendek. Foto links: Heldiep Foto rechts: Helsluis

Toespraak Staatssecretaris dhr. Bram Blokhuis Wat geweldig dat jullie hier allemaal zijn. Ik wil allereerst zeggen dat ik hartstikke trots ben op jullie. Op de kinderen die afgelopen jaar zo goed voor dit monument hebben gezorgd. En op de nieuwe 8stegroepers, die straks het stokje overnemen. Ik heb begrepen dat hetzelfde gebeurt bij het monument in Sliedrecht. En dat jullie de kinderen van basisschool Henri Dunant daar straks ook gaan ontmoeten. Daar zal ik zelf niet bij zijn, maar ik hoop dat jullie tegen die kinderen willen zeggen dat ik ook op hun supertrots ben. Ook zij zorgen voor een liniecrossersmonument, net zoals jullie dat doen. En ik vind dat echt prachtig. Want dank zij jullie worden 21 dappere mannen – de liniecrossers – niet vergeten. Nooit vergeten. Want ja mensen, wat waren ze dapper! Het is moeilijk voor te stellen nu we hier zo staan, maar in het najaar van 1944, na de bevrijding van Limburg en Brabant, is de Biesbosch, inclusief de grote rivieren, de nieuwe frontlinie. Het is het laatste oorlogsjaar. En hier, waar wij nu staan, zijn de mensen vrij. Maar heel dichtbij, aan de andere kant, is de bezetter nog heer en meester. Aan de andere kant heersen nog angst, honger en verdriet. En de Biesbosch – die wirwar van kreken, grienden en rietvelden waar je zo makkelijk verdwaalt - is verboden gebied. Wachtposten en patrouilleboten houden het gebied onder controle. De Duitsers zitten overal. En ze schieten met scherp.Nee, dáár ben je je leven niet zeker. Geen denken aan dat je je daar nog zou begeven. En toch… Toch zijn er mannen – geen soldaten, maar gewone mannen, burgers – die dat wél doen. Niemand die het weet, zelfs buren, vrienden en kennissen hebben vaak niet in de gaten dat de mannen ’s nachts, als iedereen slaapt, stilletjes hun huis verlaten. Om op pad te gaan voor een geheimzinnig en levensgevaarlijk karwei. De liniecrossers. 21 onbevreesde mannen. 374 keer maken zij bij nacht en ontij de oversteek tussen bezet en bevrijd gebied en andersom. Tussen Drimmelen en Werkendam. Tussen Lage Zwaluwe en Sliedrecht. Vier tot vijf uur peddelen. Vaak in kou en regen. Ook, nee júist als het aardedonker is. Want dan kan het maanlicht hen niet verraden. Met informatie, met medicijnen waar in bezet gebied groot gebrek aan is. Met mensen. Met militairen, zoals de Britse generaal John Hacket, commandant van de 4de Britse parachutistenbrigade tijdens Operatie Market Garden. Hij is tijdens de gevechten zwaar gewond geraakt. In het diepste geheim is hij verzorgd. En als hij voldoende hersteld is, zetten de liniecrossers hem tijdens een levensgevaarlijke tocht vanuit Sliedrecht over naar bevrijd gebied. Naar hier. In de nacht van 5 op 6 februari 1945 komt de generaal hier in Lage Zwaluwe aan. Eindelijk veilig. Twee dagen later is hij thuis bij zijn vrouw in het Engelse graafschap Rutland. Dezelfde avond komt er via de BBC-radio een bericht: "De grijze gans is gevlogen". Het is een gecodeerd bericht aan zijn helpers dat de missie is geslaagd. Hun gevaarlijke werk is niet voor niets geweest. Hoeveel meer mensen

zijn gered door de liniecrossers? We weten het niet. Maar het moeten er velen zijn geweest. Niet alleen degenen die zijn overgezet naar veilig gebied, ook de mensen die overleefden dankzij gesmokkelde medicijnen. 6 en een half miljoen eenheden insuline werden door de liniecrossers overgezet naar bezet gebied. Waarmee zo’n 10.000 diabetespatiënten geholpen werden. Of dankzij voedsel. Want honger teisterde de steden ten noorden van de rivieren in die laatste, barre oorlogswinter. En dan was er natuurlijk de geheime informatie - ongetwijfeld hebben ook de inlichtingen die de liniecrossers overbrachten, hun deel bijgedragen aan de uiteindelijke bevrijding van héél Nederland. 21 mannen, gewone mannen. Ze hadden dit levensgevaarlijke werk niet hóeven doen. Ze hadden ook thuis kunnen blijven. Sommigen hadden een gezin. Zoals Koos Hoevenaar. Vader van 13 kinderen. Waarom nam hij het risico? Waarom ging hij toch weer het water op, zelfs na een tocht die hij ternauwernood overleefde omdat hij onder vuur kwam te liggen? Martin, de zoon van Koos Hoevenaar – hij is ook hier aanwezig – heeft het zich vaak afgevraagd. Was het omdat Koos met eigen ogen had gezien hoe een buurtgenoot, net als hij vader van een groot gezin, genadeloos was doodgeschoten, toen hij op het land werkte? Simpelweg omdat hij niet op tijd in de gaten had dat een Duitser hem wenkte om te komen; het gebaar in de verte niet op tijd had herkend? Misschien. Ze hadden allemaal hun eigen redenen, de 21. Maar één ding is zeker: ze zijn onze helden. Omdat ze niet wegkeken. Omdat ze niet kozen voor hun eigen comfort, niet kozen voor hun eigen veiligheid. Maar hun nek uitstaken voor de veiligheid van anderen. Wat een voorbeeld voor ons allemaal! Twee liniecrossers hebben voor hun dapperheid de hoogste prijs betaald: Arie van Driel, of Aaike, zoals de mensen hem noemden. Viel tijdens zijn 54ste crossing in handen van de Duitsers. En Kees van der Sande, na 22 crossings thuis opgepakt. Beiden werden afgevoerd naar Utrecht. Beiden werden vlak voor de capitulatie gefusilleerd. Aaike 40 jaar oud. Kees 27 jaar oud. 19 crossers overleefden. Ze hebben na de oorlog zonder veel bombarie het gewone leven weer opgepakt. Hun missie was geheim geweest. Velen spraken er niet over. Ja met elkaar, maar niet met anderen. Wie zou ze geloven? Wat ben ik blij dat hun verhaal toch in leven is gehouden! Dank zij hun kinderen en kleinkinderen. Dankzij de kinderen van de twee basisscholen, De Grienden en De Henri Dunant. Dank zij u allemaal.Ik vind het een eer dat ik hier vandaag mocht zijn en ik wil jullie kinderen, en u allemaal vragen: houd deze mooie traditie vooral in ere. Zodat we deze bijzondere mannen, deze gewone mannen, deze helden nooit zullen vergeten. Dank u wel 

Bijzonder moment van herdenking bij Crosslinemonument aan Albrechtplein tekst: Sliedrecht24 SLIEDRECHT – Op een windstil, zonnig moment vond vrijdagmiddag 8 november 2019 bij het Crossline-monument aan het Albrechtplein een bijzondere herdenking plaats. In de nacht van 7 op 8 november 1944 – 75 jaar geleden – vond tijdens de Tweede Wereldoorlog de eerste geslaagde ‘crossing’ plaats tussen het bevrijde zuiden en het nog bezette noorden van Nederland. Het ‘hoogtepunt’ van de herdenking vormde het leggen van een krans bij het Crossline-monument. Vanaf november 1944 waren 21 mannen bereid om berichten, microfilms, koeriers, neergestorte piloten, joden en medicijnen (waaronder insuline) vanaf erkendam en Sliedrecht via de Biesbosch of de Nieuwe Merwede naar het bevrijde zuiden over te brengen. Gevaarlijketochten Ze stonden al snel bekend als de ‘line- crossers’. Met elkaar hebben ze ruim 370 crossings gemaakt. Vaak waren ze vier nachten per week bezig met deze gevaarlijke tochten, waarbij de kans op ontdekking door de Duitsers groot was. Niet elke crossing lukte, soms was men genoodzaakt om terug te keren. De overtochten vonden in kano of roeiboot in maanloze nachten plaats, het liefst bij slecht weer om de kans op, ontdekking tegen te gaan.

‘Uitwisselingsherdenking’ Burgemeester Bram van Hemmen (CDA) maakte een soort ‘uitwisselingsherdenking’ mee. Hij was in de ochtend op bezoek geweest bij collega-burgemeester Gert de Kok in Lage Zwaluwe (gem. Drimmelen). De Kok was ook aanwezig tijdens de Sliedrechtse herdenking. Hij was voor deze gelegenheid met een boot ‘aangeland’ bij de Waterbushalte aan de Middeldiepstraat. Aan boord waren onder andere ook Tweede Kamerlid John Kerstens, voorzitter van de Stichting Verzetsgroep Liniecrossers Piet Meeuwissen en leerlingen van basisschool De Grienden uit Lage Zwaluwe. Bij het monument stonden al de leerlingen van groep 8 van de Sliedrechtse Henri Dunantschool. Onder de aanwezigen was ook de weduwe van Hans Bayens, de maker van het beeld van de twee hurkende mannen. Kranslegging In totaalhadden zich zo'n tweehonderd mensen verzameld om getuige te zijn van dit bijzondere moment. Na enkele toespraken van onder andere burgemeester van Hemmen was het de beurt aan vier leerlinmgen van de eerder genoemde basisscholen om een krans bij het monument te leggen. Namens de nabestaanden van de Linie- Crossers waren de gebroeders van Cool, mevrouw de Landgraaf en de heer Hoevenaar aanwezig. Een bijzonder moment vormde ook het aanbieden van een fraaie bos bloemen aan de bestuurssecretaress Marjolein Visscher-van Dorth van de gemeente Sliedrecht, die daarmee werd beloond voor haar inzet van dit evenement  Overige foto’s: Piet Goossens

Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers

Neem contact

met ons op

Herdenking 2019