Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers
Correspondentieadres:
Brouwerijstraat 20
4845 CN Wagenberg
Herdenking 2018
Herdenking en overdracht liniecrossersmonument
Door Marie-José Mol – de Bont - Weekblad ’t Carillon, publicatiedatum: 14 November 2018
“Laten we herdenken en niet vergeten en zo de herinnering aan deze dappere helden levend houden”. Dat waren de kernwoorden van de
adoptie-overdracht van het liniecrossersmonument afgelopen vrijdag in Lage Zwaluwe.
De liniecrossers, gewone mannen, die ’s nachts vaak met gevaar
voor eigen leven in kleine kano’s, Corjaals genaamd, de
onherbergzame Biesbosch doorkruisten en zo de schakel vormden
tussen bevrijd en bezet Nederland. In een crosserstas vervoerden
zij medicijnen, informatie, goederen en eten. Soms konden ook
personen zoals joden of gestrande piloten een weg vinden naar
bevrijd gebied. Er waren twee routes, van Werkendam naar
Drimmelen en van Lage-Zwaluwe naar Sliedrecht.
Om de herinnering aan deze dappere helden levend te houden,
heeft basisschool De Grienden het liniecrossersmonument in 2011
geadopteerd, mede op initiatief van Martin Hoevenaar, zoon van
een liniecrosser. Elk jaar draagt groep 8 het monument over aan
groep 7. Vrijdagmiddag 9 november vond wederom deze jaarlijkse
herdenking plaats.
Onder grote belangstelling, waaronder familieleden van
liniecrossers, nam Piet Meeuwissen, voorzitter van Stichting
Verzetsgroep de Liniecrossers, het woord: “Het is bijzonder om
deze bijeenkomst samen met de kinderen te organiseren, zodat zij
dit verhaal in de toekomst kunnen doorvertellen.”
Loslaten
De aanwezige Martin Hoevenaar zei oprecht: ”Ik word zo rustig van
het besef dat dit groeit en in goede handen is. Wetend dat de
geschiedenis straks niet vergeten wordt, kan ik het rustig loslaten.”
Hij gaat door: “Altijd als ik bij dit beeld van mijn vader kom, praat ik
met hem en dat is fijn.” De heer Van Gool, zoon masterliniecrosser
Bertus van Gool vult aan: “Het is fijn dat de volgende generatie er
ook wat mee doet.”
Gezamenlijk herinneren
In zijn toespraak geeft Burgemeester Gert de Kok aan: “Stichting
verzetsgroep de liniecrossers laat zien dat het herdenken van oorlog,
verzet en bevrijding nog altijd van deze tijd is. Er is een mooie traditie
ontstaan met de basisschool waarbij aandacht is van het verleden en
wat dat betekent tot op de dag van vandaag. Voor de oudere mensen
die de oorlog hebben meegemaakt, is het nog altijd dichtbij: “het geluid
van de bommen vergeet je nooit.” Daarom is het goed om te blijven
herdenken, herinneren en niet te vergeten.”
Beste voorbeeld
Tweede Kamerlid John Kerstens vindt deze adoptie-overdracht het beste
voorbeeld om de geschiedenis aan de oorlog levend te houden, nu er
minder mensen zijn die de oorlog hebben meegemaakt. Met de
woorden: “Groep 7 doe het net zo goed als jullie voorgangers,” besluit
hij zijn speech.
Overdracht crosserstas
Directeur van Basisschool De Grienden, René Luijten, loopt samen met
de leerlingen van groep 7, Jordy en Floor naar de zuil. Noah en Jarre,
leerlingen van groep 8, lopen met de crosserstas via de aanlooproute
samen met trommelaar André Hoeven ook naar de zuil. “Het is fijn dat
we als school kunnen bijdragen om het verhaal van de liniecrossers te
laten voortleven,” zegt hij. De leerlingen van groep 7 nemen de
crosserstas in ontvangst van groep 8 en zijn vanaf nu een jaar lang
verantwoordelijk voor dit monument.
Kranslegging
Samen met burgemeester Gert de Kok en tweede kamerlid John
Kerstens leggen de leerlingen Sven en Senna een krans bij het
liniecrossersbeeld. In de 1-minuut stilte die volgt zijn de emoties over
dit verleden voelbaar.
Vervolgens halen alle leerlingen een rode of witte bloem uit de mand bij
de bloemenmeisjes Sara en Nadia en leggen die op de zuil. Daarna
volgen de genodigden en overige belangstellenden.
Last Post
De Last Post wordt geblazen en aansluitend wordt het Wilhelmus
gezongen. Lize, Fleur en Çemal dragen alle drie een prachtig gedicht
voor en daarmee is een einde gekomen aan dit officiële gedeelte.
Unieke beelden
Tijdens het koffiemoment na afloop in basisschool De Grienden, keken
de aanwezigen geboeid naar de unieke beelden van onthulling van het
monument in 1977 door Prins Bernhard en naar de film die de
verzetsgroep had gemaakt over de liniecrossers. Shantykoor De
Noorderklippers zong nog enkele liederen waaronder het
Biesboschlied.
Wat was dit een bijzondere herdenking om mee te maken. Over een
jaar zullen we weer hier staan, om zo het verhaal te kunnen blijven
vertellen
Toespraak van Tweede Kamerlid John Kerstens
Jongens en meiden. Goed dat jullie er zijn. En fijn dat ù er allemaal
bent natuurlijk, dames en heren. Misschien hebben jullie gelezen dat
ik in de Tweede Kamer zit. In Den Haag.
Gisteren had ik daar een debat over de Tweede Wereldoorlog. In
aanloop naar 2019 en 2020. Dan is het (afhankelijk van het deel van
Nederland waar je woont) 75 jaar geleden dat we werden bevrijd. Dan
is het 75 jaar dat we vrij zijn. Veilig zijn. En in vrede leven.
75 jaar geleden. Dat betekent dat er steeds minder mensen zijn die de
oorlog nog zelf hebben meegemaakt. Mensen die nu kleinkinderen
hebben. Of achterkleinkinderen. Opa’s en oma’s dus. Heel misschien
heeft een van jullie zo’n opa of oma die de oorlog nog zelf heeft
meegemaakt.
Mijn vader was elf bij het einde van de Tweede Wereldoorlog. Net zo
oud als de meesten van jullie nul. Hij is nu al zeventien jaar dood,
maar toen ik net zo oud was als jullie heeft-ie mij veel verteld over
wat-ie in de oorlog allemaal had meegemaakt. Over zijn opa die bij
een bombardement een granaatscherf in z’n hoofd kreeg en dood
achteroverviel, in de armen van zijn vrouw; de oma van mijn vader.
Over zijn moeder, mijn oma dus, die smokkelde (dus stiekem dingen
van België naar Nederland en andersom bracht) om wat geld te
verdienen. Over een Canadese soldaat die ze op zolder hadden
verstopt. Over een doodgeschoten Duitse soldaat die door z’n
kameraden achter een mitrailleur was gezet, zodat het net leek of-ie
nog leefde. En over hoe mijn vader met z’n vrienden aan het eind van
de oorlog, toen de Duitsers waren gevlucht, in een bos verstopte
geweren had gevonden. Die ze allemaal moesten afgeven aan de
politie. En dat ze daar heel chagrijnig om waren.
En natuurlijk heeft-ie me ook verteld over wat vrede betekent. Dat dat
voor ons heel normaal is, maar dat dat lang niet overal op de wereld
zo is. Voor heel veel mensen, voor heel veel kinderen niet.
Die verhalen over de oorlog, die heb ik altijd onthouden. En daardoor
ben ik ook nooit vergeten hoe belangrijk vrede is.
Dat debat in de Tweede Kamer gisteren ging er over hoe je, nu er dus
steeds minder mensen zijn die de oorlog zelf nog hebben meegemaakt
en daarover kunnen vertellen, er toch voor kunt zorgen dat wij allemaal
die oorlog niet vergeten. De verschrikkelijke dingen die zijn gebeurd. De
mensen die de oorlog niet hebben overleefd (soldaten, maar ook heel
veel gewone mensen). De slachtoffers dus.
Maar ook de helden. Zoals bijvoorbeeld de liniecrossers. 21 mannen uit
dorpen en stadjes rondom de Biesbosch. Hier uit de buurt dus. 21
gewone mannen. Die schipper waren, schilder, bouwvakker, op kantoor
werkten. 21 gewone mannen waaraan je aan de buitenkant helemaal
niet kon zien hoe stoer ze waren. Hoe dapper. En dat ze ‘s nachts in
kleine bootjes dwars door de Biesbosch vaarden. Waar het aan de ene
kant al vrede was. En aan de andere kant nog oorlog. Om spullen van
de ene kant naar de andere kant te brengen. En medicijnen. En af en
toe ook een gewonde soldaat.
Dat deden ze dus ‘s nachts, en soms floten de kogels boven hun oren.
Omdat de Duitsers dachten dat ze iets zagen, iets hoorden en hun
geweren leegschoten. Op alles wat bewoog.
In dat debat ging het over herdenkingen. Over televisieprogramma’s.
Over muziekfestivals. Over het internet natuurlijk. Lesprogramma’s op
school. En over allerlei andere manieren waarop je ervoor kunt zorgen
dat jongeren, kinderen, jullie dus, de oorlog niet vergeten. Wat er toen
gebeurd is. Waarom. En dat vrede, vrij zijn, kunnen zeggen wat je denkt,
altijd hartstikke belangrijk zijn. Maar nooit vanzelfsprekend.
Ik heb bij dat debat verteld dat ik vandaag hier naartoe ging. Naar jullie.
Omdat ik dit een perfect voorbeeld vind van hoe je de oorlog en de
herinnering eraan bij kinderen levendig houdt. Levend houdt.
Door zoiets groots als een wereldoorlog waar je je eigenlijk amper een
voorstelling van kan maken, te vertellen met de hulp van persoonlijke
verhalen. Van gewone mensen. Mensen net zoals jullie en ik, zoals wij
allemaal hier. Die tot ongewone dingen in staat zijn. Dat gold voor die
mannen. Maar ook voor jullie. Dat weet ik zeker. En niet alleen voor de
jongens. Voor de meiden net zo goed.
En door jullie met die persoonlijke verhalen in contact te brengen. Door
de adoptie-overdracht vandaag. De Tweede Kamer en de
staatssecretaris waren het met mij eens. Dat is mooi. Maar het betekent
ook iets voor jullie. Dat jullie extra je best moeten doen om het ‘t
komende jaar minstens net zo goed te doen als jullie voorgangers, die
nu in groep acht zitten.
Ik weet zeker dat dat jullie gaat lukken. Succes!
Woordje adoptieoverdracht door directeur René Luijten van
basisschool de Grienden.
We staan hier met elkaar op een mooie en bijzondere plek in Lage Zwaluwe. Vanaf hier hebben we een prachtig uitzicht over de Amer en op
De Biesbosch. Als ik een rondje ga lopen, kom ik hier vaak langs. Als ik het beeld van de Liniecrosser passeer denk ik ook altijd aan het verhaal
dat bij deze gedenkwaardige plek hoort. Een verhaal dat moet blijven voortleven. Ik vind het dan ook fijn dat we met de leerlingen van groep 8
hier een klein stukje aan kunnen bijdragen. In 2011 hebben we als school het monument van de Liniecrosser geadopteerd met als doel
ervoor te zorgen dat verhaal van de crossings wordt doorverteld.
De afgelopen weken is er in de groepen stilgestaan bij de tijd dat de crossings plaatsvonden, van begin november 1944 tot begin 1945. De
kinderen weten dat crossings plaatsvonden tussen bevrijd en bezet gebied. De crossers wilde mensen in bezet gebied helpen. Niemand wist
wat ze precies deden, zelfs hun eigen gezinsleden niet. Ze vervoerden met gevaar voor eigen leven goederen, informatie, microfilms en
medicijnen in de crosserstas. Soms werden ook piloten uit bezet gebied mee teruggenomen naar het bevrijde zuiden. Als beloning ontvingen
de crossers cornedbeef en een aantal repen kwatta.
Net als toen wordt ook nu de crosserstas gebruikt voor een belangrijk doel. Middels de overdracht van de tas van groep 8 naar leerlingen van
groep 7 zorgen we er voor dat het verhaal van de crossers levend houden.
Onze kinderen kennen het verhaal en zorgen dat dit wordt doorverteld
Klik op de foto hieronder voor méér foto´s van de overdracht
Toespraak door de burgemeester van Gemeente
Drimmelen, Gert de Kok, bij de adoptie
overdracht van het monument De Liniecrosser,
in Lage Zwaluwe op 9 november 2018
Het is deze maand 74 jaar geleden dat er een einde kwam aan de
Duitse bezetting in dit deel van Brabant. Dat betekent dat het
volgend jaar 75 jaar geleden zal zijn dat wij werden bevrijd. Extra
reden om volgend jaar aandacht te besteden aan dit jubileumjaar.
Ter voorbereiding daarop zijn diverse organisaties in en om
de Biesbosch 10 oktober jl. bijeen geweest in het Museumeiland in
Werkendam om van gedachten te wisselen over activiteiten in het
herdenkingsjaar 2019. Eerste ideeën en mogelijkheden zijn verkend
en in de gemeente Drimmelen zal woensdag 21 november hier
verder over doorgesproken worden met organisaties die in het
verleden, maar ook actueel, actief waren op het gebied van
herdenking en aandacht schenken aan de Tweede Wereldoorlog en
de bevrijding, waaronder
natuurlijk ook de Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers. U gaat
hier meer van horen. De Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers
laat zien dat herdenken van de oorlog, het verzet en de bevrijding
nog altijd van deze tijd is. Sinds 2011 adopteert groep 8 van
basisschool De Grienden hier in Lage Zwaluwe het monument de
Liniecrosser en houdt daarmee de geschiedenis van de
liniecrossers levend. Een mooie traditie is ontstaan en er is
blijvende aandacht voor het verleden en wat dat betekent voor de
dag van vandaag. Het verleden leert ons dat vrede, veiligheid en
democratie niet vanzelfsprekend zijn en dat daarvoor gestreden
moet worden en dat we waakzaam moeten zijn voor
ontwikkelingen en patronen die dat ondergraven.
Dat de lokale basisschool hierbij betrokken is, is een groot goed. Ik
zei het al, vandaag is het op een paar dagen na 74 jaar geleden dat
d e bommen vielen. De huizen werden vernield en inwoners van
onze gemeente werden in één klap uit het leven gerukt. Ouders
verloren hun kinderen, kinderen hun ouders, hun broer of hun zus.
Is 74 jaar nu lang geleden? Ik moest hieraan denken toen ik
nadacht over dit adoptiemoment en besefte dat leerlingen van
basisschool De Grienden ver dit adoptiemoment en besefte dat
leerlingen van basisschool De Grienden weer hier aanwezig zouden
zijn. Groep 8 heeft weer hier aanwezig zouden zijn. Groep 8 heeft
dit jaar het dit jaar het herdenkingsmonument weer geadopteerd.
De Tweede Wereldoorlog is iets uit de herdenkingsmonument weer
geadopteerd. De Tweede Wereldoorlog is iets uit de tijd van jullie
opa’s en oma’s. Jullie opa’s tijd van jullie opa’s en oma’s. Jullie opa’s
en oma’s hadden toen dezelfde leeftijd en oma’s hadden toen
dezelfde leeftijd als jullie nu. Dus als jullie vertellen over de lessen
op school over de tijd van als jullie nu. Dus als jullie vertellen over
de lessen op school over de tijd van de de liniecrossers vertellen
ouders en grootouders wellicht over hun liniecrossers vertellen
ouders en grootouders wellicht over hun familiegeschiedenis. Toen
ik jullie leeftijd had, lag de oorlog nog maar een kwart eeuw achter
ons. Toch was de Tweede Wereldoorlog voor mij, destijds, een
werkelijkheid vanuit het verleden. Voor mij en mijn leeftijdgenoten
was vrijheid vanzelfsprekend, ik speelde met de vriendjes die ik
wilde, kon voor de sport kiezen die ik graag deed en zei de dingen
die ik dacht.
Zoals dat vaak bij kinderen gaat, had ik nauwelijks benul van het
inschatten en het verstrijken van de tijd. Tegelijk is 74 jaar heel kort
geleden. Wie met onze oudere inwoners spreekt weet hoe levendig
de herinnering nog is. Eén van hen heb ik laatst nog horen en zien
vertellen over zijn verleden. Ik zag hoe hij zijn ogen sloot en het
geluid van die vallende bommen weer hoorde. “Burgemeester” zei
hij, “dat vergeet je nooit. Ik zie het zó weer voor me”. Een
herinnering, zo vers als de dag van gisteren. Dan is 74 jaar heel
dichtbij. Minder dan een mensenleven. Het is goed om te blijven
herdenken, Herdenken om gezamenlijk te herinneren en niet te
vergeten. Herdenken om te eren en daarin troost te vinden.
Herdenken om ons te realiseren waartoe de mens in staat is en de
vrijheid niet vanzelfsprekend is. Daarom moeten we onze verhalen
blijven vertellen. Dus herdenken we met de generaties samen.
Maar wat betekent dit voor nu? Als je weet dat vrijheid en
democratie niet, en niet voor iedereen, zomaar vanzelfsprekend is.
Dat we vrijheid zelf maken en beschermen. Dat je moet blijven
bedenken, dat mensen verschillend mogen zijn. Dat je oefent, hoe
je omgaat met dat verschil en met verschillende meningen. Je
oefent thuis, in je gezin. Je oefent ermee op school. Luisteren naar
de mening van een ander en daarvan leren. Elkaar ruimte geven
om anders te zijn, van mening te verschillen en tegelijk oplossingen
bedenken als er meningsverschillen zijn. Rekening houden met
elkaar, dus ook met wat een minderheid vindt. Want wat je leert in
het gezin, en op school, dat komt terug in onze gemeenteraad,
keert terug in onze democratie.
Daarom is het goed dat we vandaag Lage Zwaluwe met elkaar zijn
Gebruik is gemaakt van een tekst van Bert Blase, Burgemeester
van Beroep, waargebeurde verhalen in Nederland anno nu
